جن و اجنه در قرآن / نشریه موعود (ویژه نامه جن) / عقاید جنیان ...

جن و اجنه در قرآن / نشریه موعود (ویژه نامه جن) / عقاید جنیان ...

تاریخ : سه شنبه 3 آبان ماه سال 1390

* توحید جنیان
 

اعتقاد گروهی از جنیان به خدای یگانه

قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجباً* یهدی الی الرشد فآمنا به ولن نشرک بربنا احدا* و انه تعالی جد ربنا ماتخذ صاحبه و لا ولدا؛ (1)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآن شگفت آور شنیدیم [که] به راه راست هدایت می کند پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد و اینکه او پرودرگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است.»

پی بردن جنیان به حقانیت قرآن و اسلام، با استماع کلام وحی
 

« و اذ صرفنا الیک نفراً من الجن یستمعون القرآن فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضی ولوا الی قومهم منذرین؛ (2)
و چون تنی چند از جن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس چون بر آن حاضر شدند [ به یکدیگر] گفتند گوش فرا دهید و چون به انجام رسید هشدار دهنده به سوی قوم خود بازگشتند.»
«قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجباً* یهدی الی الرشد فآمنا به ولن نشرک بربنا احدا* و انا لما سمعنا الهدی آمنا به فمن یومن بربه فلا یخاف بخساً و لا رهقاً؛ (3)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآن شگفت آور شنیدیم [که] به راه راست هدایت می کند، پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد و ما چون هدایت را شنیدیم بدان گرویدیم پس کسی که به پروردگار خود ایمان آورد از کمی [ پاداش] و سختی بیم ندارد.»

اشتیاق جنیان، به شنیدن پیام الهی قرآن
 

« و اذ صرفنا الیک نفراً من الجن یستمعون القرآن فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضی ولوا الی قومهم منذرین؛ (4)
و چون تنی چند از جن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس چون بر آن حاضر شدند [ به یکدیگر] گفتند گوش فرا دهید و چون به انجام رسید هشدار دهنده به سوی قوم خود بازگشتند.»

قرآن، هدایت کننده به حق و راستی، در اعتقاد گروهی از جنیان
 

«قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجباً* یهدی الی الرشد فآمنا به ولن نشرک بربنا احدا؛ (5)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآن شگفت آور شنیدیم [که] به راه راست هدایت می کند پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد.»

زبان قرآن و کلمات و مفاهیم آن، قابل درک و فهم برای جنیان
 

« و اذ صرفنا الیک نفراً من الجن یستمعون القرآن فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضی ولوا الی قومهم منذرین؛ (6)
و چون تنی چند از جن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس چون بر آن حاضر شدند [ به یکدیگر] گفتند گوش فرا دهید و چون به انجام رسید هشدار دهنده به سوی قوم خود بازگشتند.»
«قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجباً* یهدی الی الرشد فآمنا به ولن نشرک بربنا احدا؛ (7)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآن شگفت آور شنیدیم [که] به راه راست هدایت می کند پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد.»
« و انا لما سمعنا الهدی آمنا به فمن یؤمن بربه فلا یخاف بخسا و لا رهقا؛ (8)
و ما چون هدایت را شنیدیم بدان گرویدیم پس کسی که به پروردگار خود ایمان آورد از کمی [ پاداش] و سختی بیم ندارد.»

* دین جنیان
 

اعتقاد برخی جنیان، به شریعت موسی(ع)
 

« قالوا یا قومنا انا سمعنا کتاباً انزل من بعد موسی مصدقاً لما بین یدیه یهدی الی الحق و الی طریق مستقیم؛ (9)
گفتند ای قوم ما، ما کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده [و] تصدیق کننده [ کتاب های] پیش از خود است و به سوی حق و به سوی راهی راست راهبری می کند.»

پذیرش اسلام، از سوی گروهی از جنیان
 

« و انا لما سمعنا الهدی آمنا به فمن یؤمن بربه فلا یخاف بخسا و لا رهقا* و انا منا المسلمون و منا القسطون فمن اسلم فاولئک تحروا رشدا؛ (10)
و ما چون هدایت را شنیدیم بدان گرویدیم پس کسی که به پروردگار خود ایمان آورد از کمی [ پاداش] و سختی بیم ندارد و از میان ما برخی فرمانبردار و برخی از ما منحرفند پس کسانی که به فرمانند آنان در جست و جوی راه درستند.»

- سفیهان جنیان
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انه تعالی جد ربنا مااتخذ صاحبه و لا ولدا* و انه کان یقول سفیهنا علی الله شططا؛ (11)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و اینکه او پروردگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است و [شگفت] آنکه کم خرد ما درباره خدا سخنانی یاوه می سراید.»

سفاهت و کم خردی برخی جنیان
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انه کان یقول سفیهنا علی الله شططا؛ (12)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و [شگفت] آنکه کم خرد ما درباره خدا سخنانی یاوه می سراید.»

*- شرک جنیان
 

شرک ورزی برخی جنیان، با اعتقاد به همسر و فرزند داشتن خداوند
« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انه تعالی جد ربنا مااتخذ صاحبه و لا ولدا* و انه کان یقول سفیهنا علی الله شططا؛ (13)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و اینکه او پروردگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است و [شگفت] آنکه کم خرد ما درباره خدا سخنانی یاوه می سراید.»

* شناخت جنیان
 

جنیان، موجوداتی با شعور و شناخت
 

« یا معشر الجن و الانس الم یاتکم رسل منکم یقصون علیکم آیاتی و ینذرونکم لقاء یومکم هذا قالوا شهدنا علی انفسنا غرتهم الحیاه الدنیا و شهدوا علی انفسهم انهم کانوا کافرین؛ (14)
ای گروه جن و انس آیا از میان شما فرستادگانی برای شما نیامدند که آیات مرا بر شما بخوانند و از دیدار این روزتان به شما هشدار دهند گفتند ما به زیان خود گواهی دهیم [ که آری آمدند] و زندگی دنیا فریبشان داد و بر ضد خود گواهی دادند که آنان کافر بوده اند.»
« قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتوا بمثل هذا القرآن لا یاتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا؛ (15)
بگو اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند مانند آن را نخواهند آورد هر چند برخی از آنها پشتیبان برخی [ دیگر] باشند.»
« و اذ قلنا للملائکه اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابلیس کان من الجن ففسق عن امر ربه افتتخذونه و ذریه اولیاء من دونی و هم لکم عدو بئس للظالمین بدلا؛(16)
و [یاد کن] هنگامی را که به فرشتگان گفتیم آدم را سجده کنید پس [همه] جز ابلیس سجده کردند که از [گروه] جن بود و از فرمان پروردگارش سرپیچید آیا [ با این حال] او و نسلش را به جای من دوستان خود می گیرید و حال آنکه آنها دشمن شمایند و چه بد جانشینانی برای ستمگرانند.»
« و لسلیمان الریح غدوها شهر و رواحها شهر واسلنا له عین القطر و من الجن من یعمل بین یدیه باذن ربه و من یزغ منهم عن امرنا نذقه من عذاب السعیر* فلما قضینا علیه الموت ما دلهم علی موته الا دابه الارض تاکل منساته فلما خر تبینت الجن ان لو کانوا یعلمون الغیب ما لبثوا فی العذاب المهین؛ (17)
و باد را برای سلیمان [رام کردیم] که رفتن آن بامداد یک ماه و آمدنش شبانگاه یک ماه [ راه] بود و معدن مس را برای او ذوب [و روان] گردانیدیم و برخی از جن به فرمان پروردگارشان پیش او کار می کردند و هر کس از آنها از دستور ما بر می تافت از عذاب سوزان به او می چشانیدیم. پس چون مرگ را بر او مقرر داشتیم جز جنبنده ای خاکی[=موریانه] که عصای او را [ به تدریج] می خورد [ آدمیان را ] از مرگ او آگاه نگردانید پس چون[ سلیمان] فرو افتاد برای جنیان روشن گردید که اگر غیب می دانستند در آن عذاب خفت آور[باقی] نمی ماندند.»
« ائنکم لتاتون الرجال و تقطعون السبیل و تاتون فی نادیکم المنکر فما کان جواب قومه الا ان قالوا ائتنا بعذاب الله ان کنت من الصادقین؛(18)
آیا شما با مردها در می آمیزید و راه [توالد و تناسل] را قطع می کنید و در محافل [انس] خودپلید کاری می کنید و[ لی] پاسخ قومش جز این نبود که گفتند اگر راست می گویی عذاب خدا را برای ما بیاور.»
« و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون؛ (19)
و جن و انس را نیافریدیم جز برای آنکه مرا بپرستند.»
« و خلق الجان من مارج من نار* فبای آلاء ربکما تکذبان؛ (20)
و جن را از تشعشعی از آتش خلق کرد. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید.»

حقایق قرآن، قابل فهم و شناخت برای جنیان
 

« و اذ صرفنا الیک نفراً من الجن یستمعون القرآن فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضی ولوا الی قومهم منذرین؛ (21)
و چون تنی چند از جن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس چون بر آن حاضر شدند [ به یکدیگر] گفتند گوش فرا دهید و چون به انجام رسید هشدار دهنده به سوی قوم خود بازگشتند.»
« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا*یهدی الی الرشد فآمنا به و لن نشرک بربنا احدا* و انا لما سمعنا الهدی آمنا به فمن یؤمن بربه فلا یخاف بخسا و لا رهقا؛ (13)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم [که] به راه راست هدایت می کند، پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد.»

*- عقیده جنیان
 

عقاید و مذاهب مختلف، در بنی جنیان
 

« و انا منا الصالحون و منا دون ذلک کنا طرائق قددا؛(23)
و از میان ما برخی درستکارند و برخی غیر آن و ما فرقه هایی گوناگونیم.»
منزه بودن خداوند از همسر و فرزند داشتن، در اعتقاد جنیان مؤمن
« و انه تعالی جد ربنا ماتخذ صاحبه و لا ولدا؛ (24)
و اینکه او پروردگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است.»

خداوند، دارای عظمت، در عقیده جنّیان با ایمان
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انه تعالی جد ربنا مااتخذ صاحبه و لا ولدا؛ (25)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و اینکه او پروردگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است.»

اعتقاد گروهی از جنیان به جهنم و قیامت
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا*و اما القاسطون فکانوا لجهنم حطبا؛(26)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم، ولی منحرفان هیزم جهنم خواهند بود.»

انکار معاد، از ناحیه برخی جنیان
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انهم ظنوا کما ظننتم ان لن یبعث الله احدا؛ (27)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و آنها [نیز] آن گونه که [شما] پنداشته اید گمان بردند که خدا هرگز کسی را زنده نخواهد گردانید.»

اعتقاد به همسر و فرزند داشتن برای خداوند، از عقاید جنیان سفیه
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا* و انه تعالی جد ربنا مااتخذ صاحبه و لا ولدا* و انه کان یقول سفیهنا علی الله شططا؛ (28)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و اینکه او پروردگار والای ما همسر و فرزندی اختیار نکرده است و [شگفت] آنکه کم خرد ما درباره خدا سخنانی یاوه می سراید.»

برانگیخته نشدن پیامبری بعد از موسی و عیسی(ع) از عقاید بی اساس جنیان
 

« قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قرآنا عجبا*و انا ظننا ان لن تقول الانس و الجن علی الله کذبا* و انهم ظنوا کما ظننتم ان لن یبعث الله احدا؛(29)
بگو به من وحی شده است که تنی چند از جنیان گوش فرا داشتند و گفتند راستی ما قرآنی شگفت آور شنیدیم و ما پنداشته بودیم که انس و جن هرگز به خدا دروغ نمی بندند و آنها [ نیز] آن گونه که [شما] پنداشته اید گمان بردند که خدا هرگز کسی را زنده نخواهد گردانید.»

آگاهی جنیان، از اندیشه ها و رفتار و عقاید انسان ها
 

« و یوم یحشرهم جمیعا یا معشر الجن قد استکثرتم من الانس و قال اولیاؤهم من الانس ربنا استمتع بعضنا ببعض و بلغنا اجلنا الذی اجلت لنا قال مثواکم خالدین فیها الا ما شاء الله ان ربک حکیم علیم؛ (30)
و [ یاد کن] روزی را که همه آنان را گرد می آورد [ و می فرماید] ای گروه جنیان از آدمیان [ پیروان] فراوان یافتید و هواخواهان آنها از [ نوع] انسان می گویند پروردگارا برخی از ما از برخی دیگر بهره برداری کرد و به پایانی که برای ما معین کردی رسیدیم [ خدا] می فرماید جایگاه شما آتش است در آن ماندگار خواهید بود مگر آنچه را خدا بخواهد [ که خود تخفیف دهد] آری پروردگار تو حکیم داناست.»
« و قال الذین کفروا ربنا ارنا الذین اضلانا من الجن و الانس نجعلهما تحت اقدامنا لیکونا من الاسفلین؛(31)
و کسانی که کفر ورزیدند گفتند پروردگارا آن دو [ گمراه گری] از جن و انس که ما را گمراه کردند به مانشان ده تا آنها را زیر قدم هایمان بگذاریم تا زبون شوند.»
« و انا ظننا ان لن تقول الانس و الجن علی الله کذبا؛(32)
و ما پنداشته بودیم که انس و جن هرگز به خدا دروغ نمی بندند.»

آگاهی جنیان، از نقش هدایتگری قرآن و تصدیق کتاب های آسمانی به وسیله آن
 

« قالوا یا قومنا انا سمعنا کتاباً انزل من بعد موسی مصدقاً لما بین یدیه یهدی الی الحق و الی طریق مستقیم؛ (33)
گفتند ای قوم ما، ما کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده [و] تصدیق کننده [ کتاب های] پیش از خود است و به سوی حق و به سوی راهی راست راهبری می کند.»

آگاهی جنیان از نزول قرآن، پس از تورات
 

« قالوا یا قومنا انا سمعنا کتاباً انزل من بعد موسی مصدقاً لما بین یدیه یهدی الی الحق و الی طریق مستقیم؛ (34)
گفتند ای قوم ما، ما کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده [و] تصدیق کننده [ کتاب های] پیش از خود است و به سوی حق و به سوی راهی راست راهبری می کند.»

آگاهی جنیان به احضار خود در قیامت، برای حسابرسی
 

« و جعلوا بینه و بین الجنه نسباً و لقد علمت الجنه انهم لمحضرون؛ (35)
و میان خدا و جن ها پیوندی انگاشتند و حال آنکه جنیان نیک دانسته اند که [ برای حساب پس دادن] خودشان احضار خواهند شد.»

*- گناه جنیان
 

جنیان، همانند آدمیان، گرفتار گناه و نیازمند آمرزش الهی
 

« و اذ صرفنا الیک نفراً من الجن یستمعون القرآن فلما حضروه قالوا انصتوا فلما قضی ولوا الی قومهم منذرین* یا قومنا اجیبوا داعی الله و آمنوا به یغفر لکم من ذنوبکم و یجرکم من عذاب الیم؛ (36)
و چون تنی چند از جن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند پس چون بر آن حاضر شدند [ به یکدیگر] گفتند گوش فرا دهید و چون به انجام رسید هشدار دهنده به سوی قوم خود بازگشتند. ای قوم ما دعوت کننده خدا را پاسخ [مثبت] دهید و به او ایمان آورید تا [خدا] برخی از گناهانتان را بر شما ببخشاید و از عذابی پر درد پناهتان دهد. »

مشخص بودن گناهان جن در قیامت، بدون بازجویی
 

« فیومئذ لا یسال عن ذنبه انس و لا جان* یعرف المجرمون بسیماهم فیوخذ بالنواصی و الاقدام؛ (37)
در آن روز هیچ انس و جنی از گناهش پرسیده نشود. تبهکاران از سیمایشان شناخته می شوند و از پیشانی و پایشان بگیرند.»

پناه بردن برخی انسان ها به جنیان، موجب افزایش گناه جنیان
 

« و انه کان رجال من الانس یعوذون برجال من الجن فزادوهم رهقاً؛(38)
و مردانی از آدمیان به مردانی از جن پناه می بردند و بر سرکشی آنها می افزودند.»

*- جنیان در بهشت
 

راهیابی جنیان مؤمن به بهشت
 

« و خلق الجان من مارج من نار* و لمن خاف مقام ربه جنتان* فبأی آلاء ربکما تکذبان* ذواتا افنان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهما عینان تجریان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهما من کل فاکهه زوجان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* متکئین علی فرش بطائنها من استبرق و جنی الجنتین دان* فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهن قاصرات الطرف لم یطمثهن انس قبلهم و لا جان* فبأی آلاء ربکما تکذبان* کانهن الیاقوت و المرجان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* هل جزاء الاحسان الا الاحسان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* و من دونهما جنتان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* مدها متان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهما عینان نضاختان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهما فاکهه و نخل و رمان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* فیهن خیرات حسان*فبأی آلاء ربکما تکذبان* حور مقصورات فی الخیام*فبأی آلاء ربکما تکذبان* لم یطمثهن انس قبلهم و لا جان؛ (39)
و جن را از تشعشعی از آتش خلق کرد و هر کس را که از مقام پروردگارش بترسد دو باغ است پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید که دارای شاخسارنند. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. در آن دو [باغ] دو چشمه روان است.پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. در آن دو[باغ] از هر میوه ای دو گونه است.پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. بر بسترهایی که آستر آنها از ابریشم درشت بافت است تکیه کنند و چیدن میوه [از] آن دو باغ [ به آسانی] در دسترس است. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. در آن [باغها دلبرانی] فروهشته نگاهند که دست هیچ انس و جنی پیش از ایشان به آنها نرسیده است پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید گویی که آنها یاقوت و مرجانند. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. مگر پاداش احسان جز احسان است.پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید و غیر از آن دو [ باغ] دو باغ [ دیگر نیز] هست. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید که از [ شدت] سبزی سیه گون می نماید. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید در آن دو [باغ] دو چشمه همواره جوشان است پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید.در آن دو میوه و خرما و انار است. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. در آنجا [زنانی] نکوخوی و نکورویند. پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید. حورانی پرده نشین در [دل] خیمه ها، پس کدام یک از نعمت های پروردگارتان را منکرید دست هیچ انس و جنی پیش از ایشان به آنها نرسیده است.»

پی‌نوشت‌ها:
 

1. سوره جن(72)، آیات 1-3.
2. سوره احقاف(46)، آیه 29.
3. سوره جن(72)، آیات 1و2و13.
4. سوره احقاف(46)، آیه 29.
5. سوره جن(72)، آیات 1و2.
6.سوره احقاف(46)، آیه 29.
7. سوره جن(72)، آیات 1و2.
8. همان، آیه 13.
9. سوره احقاف(46)، آیه 30.
10. سوره جن(72)، آیات 13و14.
11. همان، آیات 1و3و4.
12. همان، آیات 1و4.
13. همان، آیات 1و3و4.
14. سوره انعام(6)، آیه 130.
15. سوره اسراء(17)، آیه 88.
16. سوره کهف(18)، آیه 50.
17. سوره سبأ(34)، آیات 12و14.
18. سوره احقاف(46)، آیه 29.
19.سوره ذاریات(51)، آیه 56.
20. سوره الرحمن(55)، آیات 15-16.
21. سوره احقاف(46)، آیه 29.
22. سوره جن(72)، آیات 1و2و13.
23. همان، آیه 11.
24.همان، آیه 3.
25.همان، آیات 1و3
26.همان، آیات 1و15.
27. همان، آیات 1و7.
28. همان، آیات 1و3و4.
29.همان، آیات 1و5و7.
30. سوره انعام(6)، آیه 128.
31. صوره فصلت(41)، آیه 29.
32. سوره جن(72)، آیه 5.
33. سوره احقاف(46)، آیه 30.
34.همان.
35. سوره صافات(37)، آیه 158.
36. سوره احقاف(46)، آیه 29و31.
37. سوره الرحمن(55)، آیات 39و41.
38. سوره جن(72)، آیه 6.
39. سوره الرحمن(55)، آیات 15و46-74.
 

نشریه موعود( ویژه جن)، شماره 123،124